سمیه پیروز، محمد کریم معتمد، محمد کاوسی کلاشمی، فاطمه قربانی پیرعلیدهی،
دوره ۱، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۴۰۲ ۱۴۰۲ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: ارزش غذایی بالا و کاربردهای دانههای روغنی مانند بادام زمینی در صنایع غذایی توجه به وضعیت تولید این محصولات را افزایش داده است. بادام زمینی یکی از انواع دانههای روغنی ارزشمند میباشد که از لحاظ درصد روغن و پروتئین منحصر به فرد محسوب میشود .ویژگیهایی نظیر کوتاه بودن دورۀ کشت، سرمایهگذاری اندک و درآمدزایی مناسب برای روستاییان، کشت این محصول را برای کشاورزان بسیار جذاب کرده است. این فعالیت بهدلیل شرایط اقلیمی، جغرافیایی و سابقه طولانی در استان گیلان، ظرفیتهای فراوانی برای توسعه دارد. هدف پژوهش حاضر، دستیابی به فرم تابعی تولید صحیح کشت بادام زمینی و ارزشگذاری اقتصادی نهادههای بهکار رفته در فرآیند تولید این محصول است.
مواد و روشها: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی-پیمایشی است. این تحقیق در شهرستان آستانه اشرفیه قطب اصلی تولید بادام زمینی در استان گیلان صورت گرفت. جامعۀ آماری تحقیق، ۵۰۰۰ کشاورز بادام کار شهرستان آستانه اشرفیه هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران معادل ۱۱۹ نفر تعیین شد. ابزار اصلی جمعآوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه بوده است. پس از تهیه لیست کشاورزان بادامکار این شهرستان با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده، دادههای مورد نیاز جمعآوری شد. جهت تعیین فرم صحیح تابعی، ابتدا ۵ فرم تابعی کاب- داگلاس، ترانسندنتال، ترانسلوگ، درجه دوم و لئونتیف تعمیمیافته برآورد گردید که در پایان از بین آنها الگوی لئونتیف تعمیمیافته بهعنوان الگوی برتر انتخاب شد.
یافتهها: مقدار کشش جزئی نشان داد که سموم شیمیایی بیشترین اثرگذاری و کود شیمیایی کمترین اثرگذاری را بر تغیرات عملکرد بادام زمینی دارا میباشند. نتایج حاصل از برازش تابع لئونتیف نیز این یافته را تأیید کرد که میزان بهکارگیری عوامل تولید بادام زمینی در استان گیلان در محدودۀ ناحیۀ دوم تولید قرار دارد. ارزش اقتصادی نهادههای ماشینآلات ۴۹۱۱۱۲ ریال، نیروی کار ۱۲۲۲۸۵ ریال، سموم شیمیایی ۵۳۷۴۲ ریال و کود شیمیایی ۲۹۶۷۹ ریال محاسبه گردید. نتایج همچنین نشان داد که ارزش اقتصادی برآورد شده برای نهادههای مختلف تولید تفاوت زیادی با ارزش بازاری دارند.
نتیجهگیری: هر چهار عامل تولید دارای کشش جزئی کمتر از یک میباشند که حاکی از آن است میزان بهکارگیری عوامل تولید در بادام کاری بهینه بوده و بادامکاران استان گیلان در محدودۀ ناحیۀ دوم به تولید میپردازند. با توجه به مقدار کشش تولیدی قابل توجه نهادۀ ماشینآلات توصیه میگردد توسعۀ مکانیزاسیون در زراعت بادام زمینی جزء اولویتهای سیاستگذاری در این استان قرار گیرد.