دوره 1، شماره 2 - ( پاییز و زمستان 1402 1402 )
جلد 1 شماره 2 صفحات 69-63 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
ghaffari moghadam Z, Ashtarinejad R. (2024). Investigating the Factors Affecting Iran's Date Export. Agric Mark Econ. 1(2), 63-69. doi:10.61186/ame.1.2.63
URL: http://ame.sanru.ac.ir/article-1-55-fa.html
URL: http://ame.sanru.ac.ir/article-1-55-fa.html
غفاری مقدم زهرا، اشتری نژاد ریحانه. بررسی عوامل مؤثر بر صادرات خرمای ایران اقتصاد و بازار کشاورزی 1402; 1 (2) :69-63 10.61186/ame.1.2.63
1- گروه اقتصاد کشاورزی، پژوهشکده کشاورزی، پژوهشگاه زابل
2- دانشگاه سیستان و بلوچستان
2- دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده: (733 مشاهده)
مقدمه و هدف: یکی از عوامل مهم در توسعه اقتصادی و تأمین درآمدهای ارزی تجارت خارجی میباشد. در سال‌های اخیر وجود نوسان قیمتی در بازار نفت، درآمد ارزی کشور را با تغییرات زیادی روبهرو کرده و اقتصاد کشور را متأثر ساخته است. این امر لزوم تنوع‌بخشی به محصولات صادراتی و تجارت و تأکید بر اهمیت تجارت فرآورده‌های غیرنفتی را نشان می‌دهد. بنابراین، تمرکز بر تجارت بخش کشاورزی با توجه به اهدافی مانند خودکفایی و امنیت غذایی و امکان درآمدهای ارزی بالای بخش مذکور غیرقابل‌اجتناب است. خرما یکی از مهمترین اقلام صادرات غیرنفتی ایران است که صادرات آن قدمت طولانی دارد. ایران از نظر صادرات خرما همواره در سطح جهان رتبه اول یا دوم را به خود اختصاص داده است.
مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر اثر کوتاهمدت و بلندمدت نرخ ارز واقعی، میزان تولید خرما و نسبت قیمت داخلی به قیمت جهانی بر حجم صادراتی این محصول با استفاده از الگوی خودرگرسیون با وقفههای توزیع شده (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM)در ایران طی سال‌های 1400- 1370 تخمین و ضمن بررسی رابطه بلندمدت بین متغیرهای الگو، پویایی‌‌های کوتاهمدت الگو و سرعت تعدیل عدم تعادل کوتاهمدت به بلندمدت برآورد شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد در کوتاهمدت نسبت قیمت داخلی به خارجی رابطه مثبت و معنی‌دار بر میزان صادرات خرما دارد. همچنین نتایج حاصل از تخمین رابطه بلندمدت نشان داد چنانچه در بلندمدت میزان صادرات و نسبت قیمت داخلی به خارجی یک درصد افزایش یابد میزان صادرات به ترتیب 0/016 و 0/81 درصد افزایش خواهد یافت. نتایج آزمون ECM نیز نشان می‌دهد که هر عدم تعادلی در مدل، در بلندمدت بهسمت تعادل حرکت میکند و کمتر از یک دوره حدوداً یکساله طول میکشد تا خطای تعادل کوتاهمدت اصلاح شود و مدل به تعادل بلندمدت خود بازگردد.
نتیجه‌گیری: از آنجائیکه نرخ ارز اثر مثبت بر صادرات خرما داشت، با افزایش مقدار نرخ ارز درآمد حاصل از صادرات خرما افزایش می یابد و این موضوع باعث افزایش انگیزه صادرکنندگان جهت افزایش مقدار صادرات خرما میشود. کاهش انحرافات ارزی نیز سبب افزایش صادرات خرما می‌گردد. لذا، توصیه میشود که سیاستهای ارزی کشور در جهت حمایت از صادرات و کاهش واردات محصولات کشاورزی اتخاذ گردد. در این راستا، پیشگیری از نوسانات نرخ ارز و همچنین اطلاعات شفاف درباره روند آینده تغییرات نرخ ارز نقش مؤثری در افزایش درآمد صادرکنندگان و مقدار صادرات و حفظ موقعیت ایران در بازارهای جهانی خواهد داشت. نسبت قیمت داخلی به قیمت جهانی در بلندمدت اثر معنی‌داری بر میزان صادرات خرما داشت. اگر سیاست دولت مبنی بر کاهش صادرات بر اساس سیاستهای مختلف به ویژه حفظ ذخایر آبی باشد، افزایش قیمت داخلی نسبت به قیمت جهانی (از طریق عوارض صادرات) پیشنهاد میشود.
مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر اثر کوتاهمدت و بلندمدت نرخ ارز واقعی، میزان تولید خرما و نسبت قیمت داخلی به قیمت جهانی بر حجم صادراتی این محصول با استفاده از الگوی خودرگرسیون با وقفههای توزیع شده (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM)در ایران طی سال‌های 1400- 1370 تخمین و ضمن بررسی رابطه بلندمدت بین متغیرهای الگو، پویایی‌‌های کوتاهمدت الگو و سرعت تعدیل عدم تعادل کوتاهمدت به بلندمدت برآورد شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد در کوتاهمدت نسبت قیمت داخلی به خارجی رابطه مثبت و معنی‌دار بر میزان صادرات خرما دارد. همچنین نتایج حاصل از تخمین رابطه بلندمدت نشان داد چنانچه در بلندمدت میزان صادرات و نسبت قیمت داخلی به خارجی یک درصد افزایش یابد میزان صادرات به ترتیب 0/016 و 0/81 درصد افزایش خواهد یافت. نتایج آزمون ECM نیز نشان می‌دهد که هر عدم تعادلی در مدل، در بلندمدت بهسمت تعادل حرکت میکند و کمتر از یک دوره حدوداً یکساله طول میکشد تا خطای تعادل کوتاهمدت اصلاح شود و مدل به تعادل بلندمدت خود بازگردد.
نتیجه‌گیری: از آنجائیکه نرخ ارز اثر مثبت بر صادرات خرما داشت، با افزایش مقدار نرخ ارز درآمد حاصل از صادرات خرما افزایش می یابد و این موضوع باعث افزایش انگیزه صادرکنندگان جهت افزایش مقدار صادرات خرما میشود. کاهش انحرافات ارزی نیز سبب افزایش صادرات خرما می‌گردد. لذا، توصیه میشود که سیاستهای ارزی کشور در جهت حمایت از صادرات و کاهش واردات محصولات کشاورزی اتخاذ گردد. در این راستا، پیشگیری از نوسانات نرخ ارز و همچنین اطلاعات شفاف درباره روند آینده تغییرات نرخ ارز نقش مؤثری در افزایش درآمد صادرکنندگان و مقدار صادرات و حفظ موقعیت ایران در بازارهای جهانی خواهد داشت. نسبت قیمت داخلی به قیمت جهانی در بلندمدت اثر معنی‌داری بر میزان صادرات خرما داشت. اگر سیاست دولت مبنی بر کاهش صادرات بر اساس سیاستهای مختلف به ویژه حفظ ذخایر آبی باشد، افزایش قیمت داخلی نسبت به قیمت جهانی (از طریق عوارض صادرات) پیشنهاد میشود.
واژه‌های کلیدی: نرخ ارز، الگوی خودرگرسیون با وقفههای توزیع شده، الگوی تصحیح خطا، صادرات غیر نفتی، خرما
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
بازارهای بین المللی محصولات کشاورزی و منابع طبیعی
دریافت: 1402/9/20 | پذیرش: 1402/11/10
دریافت: 1402/9/20 | پذیرش: 1402/11/10
فهرست منابع
1. Akbari, A., Sharaei Haddadzadeh, M. & Mehrabi Bishrabadi, H. (2013). Forecasting Iran's date exports using econometric methods and artificial intelligence, Agricultural Economics Research, 5(3): 120-99
2. Aqil, H., Yousefzadeh, S. & Mansouri, H. (2017). Investigation of the factors affecting the export value of agricultural products with emphasis on export standards (pistachio, almond, saffron, date and apple), Journal of Agricultural Sciences and Industries, especially the economy and development of agriculture. 22(1): 125-135.
3. Arab, M., FehrestiSani, M., Bostan, y. & Fatahi Ardakani, A. (2021). Investigating the factors affecting the export of selected Iranian net products. Business reviews, 19(108), 21-30
4. Fakhiri, Zahra, & Davodi, Parviz. (2021). Identifying factors affecting the horizontal diversification of exports using the ARDL method by designing a new index of export diversification. Economy and modeling, 13(3): 67-100.
5. FAO. (2015), Food and Agriculture Organization. http:// www.faostat3.fao.org
6. Ghorbani, M. & Aminizadeh, M. (2020). Identifying the factors affecting the export of Iranian dates to the European :union:. Agricultural Economics, 14(2), 131-153
7. Hosseini, S.S. & Homayunpour, M. (2013). Investigating factors affecting the export of agricultural products in Iran. Agricultural Economics, 4(6): 1-16
8. Mehrabi Bishrabadi, H. & Kochzadeh, and S. (2009). Modeling and forecasting of Iran's agricultural products export: application of artificial neural network, Journal of Agricultural Economics and Development, 23(1): 49-58.
9. Nofarsti, M. (2008). The root of unity and collectiveness in econometrics, Tehran. Rasa cultural services, second edition.
10. Pahlavani, M. Dehmardeh, n. & Hosseini, S.M. (2017). Estimation of import and export demand functions in Iranian economy using ARDL convergence method. Economic surveys. 4 (3): 101-120.
11. Rafiei, H., Mirbagheri, S.Sh. & Akbarpour, H. (2017). Investigating factors affecting the fluctuations in the export price of Iranian dates. Agricultural Economics Research. 10(1): 149-170
12. Safari, H., AbuNouri, E., Mehrabi Beshrabadi, H. & Saadat, R. (2021) The effect of exchange rate uncertainty on Iran's dried fruit exports using a three-dimensional panel, Iranian Journal of Political Sociology, 4(2), 514-532.
13. Serenis D. & Tsounis, N. (2013). Exchande rate volatility and foreign trade: the case for Cyprus and Croatia. Procedia economics and finance, 5, 677-685. [DOI:10.1016/S2212-5671(13)00079-8]
14. Tavakoli Dastjerdi, N., Sedaghat, R. & Mohammadi, H. (2021). Investigating factors affecting pistachio exports in Iran during 2001-2019. Journal of Nuts, 12(1), 1-7
15. Akbari, A., Sharaei Haddadzadeh, M., & Mehrabi Bishrabadi, H. (2013). Forecasting Iran's date exports using econometric methods and artificial intelligence. Agricultural Economics Research, 5(3), 99-12. (In Persian).
16. Alnafissa, M., Alderiny, M., Alamri, Y., & Alhashim, J. (2021). The future of Saudi Arabia's date exports using a cointegration model. Asian Journal of Agriculture and Rural Development, 11(1), 113. [DOI:10.18488/journal.ajard.2021.111.113.119]
17. Aqel, H., Yousefzadeh, S., & Mansouri, H. (2008). The analysis of effective factors on value of agricultural products experts with emphasis on export standards (pistachio, almond, saffron, date and apple). Journal of economics and agriculture development, 22(1), 125-135. (In Persian).
18. Arab, M., Fehresti Sani, M., Bostan, y., & Fatahi Ardakani, A. (2021). Investigating the factors affecting the export of selected Iranian net products. Business reviews, 19(108), 21-30. (In Persian).
19. Emam, A., Kinawy, A., Hadid, M., & Elmasaad, E. (2023). The determinants of date exports in the kingdom of Saudi Arabia. Universal Journal of Agricultural Research, 11(3), 507-516. [DOI:10.13189/ujar.2023.110301]
20. Fakhiri, Z., & Davodi, P. (2021). Identifying factors affecting the horizontal diversification of exports using the ARDL method by designing a new index of export diversification. Economy and Modeling, 13(3), 67-100. (In Persian).
21. Ghorbani, M., & Aminizadeh, M. (2020). Identifying the factors affecting the export of Iranian dates to the European :union:. Agricultural Economics, 14(2), 131-153. (In Persian).
22. Hosseini, S. S., & Homayunpour, M. (2013). Investigating factors affecting the export of agricultural products in Iran. Agricultural Economics, 4(6), 1-16. (In Persian).
23. Mehrabi, H., & Kochzadeh, S. (2009). Modeling and forecasting of Iran's agricultural products export: Application of artificial neural network. Journal of Agricultural Economics and Development, 23(1), 49-58. (In Persian).
24. Nofarsti, M. (2008). The root of unity and collectiveness in econometrics (second edition). Tehran, Rasa cultural services. (In Persian).
25. Pahlavani, M., Dehmardeh, N., & Hosseini, S. M. (2017). Estimation of import and export demand functions in Iranian economy using ARDL convergence method. Economic surveys, 4(3), 101-120. (In Persian).
26. Rafiei, H., Mirbagheri, S. S., & Akbarpour, H. (2018). Investigating factors affecting the fluctuations in the export price of Iranian dates. Agricultural Economics Research, 10(1), 149-170. (In Persian).
27. Safari, H., Abu Nouri, E., Mehrabi Beshrabadi, H., & Saadat, R. (2021). The effect of exchange rate uncertainty on Iran's dried fruit exports using a three-dimensional panel. Iranian Journal of Political Sociolog, 4(2), 514-532. (In Persian).
28. Serenis, D., & Tsounis, N. (2013). Exchange rate volatility and foreign trade: The case for Cyprus and Croatia. Procedia Economics and Finance, 5, 677-685. [DOI:10.1016/S2212-5671(13)00079-8]
29. Shafei, S., & Bostan, Y. (2024). Investigating the effect of innovation and productivity on the export of knowledge-based products in emerging countries and Iran. Agricultural Market and Economics, 1(1), 94-102. (In Persian).
30. Tavakoli Dastjerdi, N., Sedaghat, R., & Mohammadi, H. (2021). Investigating factors affecting pistachio exports in Iran during 2001-2019. Journal of Nuts, 12(1), 1-7.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
