دوره 1، شماره 2 - ( پاییز و زمستان 1402 1402 )
جلد 1 شماره 2 صفحات 135-122 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Samian M, Mehrjo S, Bishesari S. (2024). The Effect of Price Policies on the Optimal Cropping Pattern (Case Study: Kobudarahang Plains). Agric Mark Econ. 1(2), 122-135. doi:10.61186/ame.1.2.122
URL: http://ame.sanru.ac.ir/article-1-21-fa.html
URL: http://ame.sanru.ac.ir/article-1-21-fa.html
سامیان مسعود، مهرجو سعید، بیشه سری شهاب. تاثیر سیاست های قیمتی بر الگوی کشت بهینه (مطالعه موردی: دشت کبودرآهنگ) اقتصاد و بازار کشاورزی 1402; 1 (2) :135-122 10.61186/ame.1.2.122
مسعود سامیان* 
1، سعید مهرجو2 ، شهاب بیشه سری3
1، سعید مهرجو2 ، شهاب بیشه سری3
1- گروه علوم اقتصادی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
2- اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2- اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده: (704 مشاهده)
مقدمه و هدف: تولیدکنندگان بخش کشاورزی با ریسکهای مختلفی مواجه هستند. گروهی از این ریسکها، ریسکهای تولیدی هستند که بر تولید یا عملکرد تولیدکننده تأثیر میگذارند. از جمله این ریسکها میتوان به تغییرات آبوهوایی، بیماریها، آفات و غیره اشاره نمود. گروه دوم از ریسکها که اصطلاحاً به آنها ریسکهای قیمتی گفته میشود، برروی قیمت دریافتی تولیدکننده یا قیمت پرداختی برای نهاده تأثیر میگذارد و در نتیجه در قیمتها ایجاد نوسان میکند. به گروه سوم از ریسکها، ریسکهای سیاستگذاری یا نهادی گفته میشود. تولیدکنندگان همواره با این گروه از ریسکها مواجه هستند. گروه چهارم از ریسکها که اصطلاحاً به آنها ریسکهای بازار گفته میشود، ناشی از شرایط بازار محصولات کشاورزی و کاستی زیرساختهای بازار است. گروه پنجم از ریسکهایی که دولت باید تدابیر لازم را برای مواجهه با آنها بیاندیشد، ریسکهای سلامت یا بهداشت است. در اینجا، منظور بهداشت و سلامت مصرفکننده نیست بلکه بهداشت و سلامت خود تولیدکننده است. چرا که تولیدکننده بهعنوان یک انسان خود بخشی از عملیات تولید را انجام میدهد که در بسیاری از مواقع جانشینی ندارد. سیاستها و ابزارهای قیمتی، شامل ابزارهایی هستند که متغیر سیاستی هدف آنها، حمایت از قیمت دریافتی تولیدکننده برای محصول تولیدی و یا قیمت پرداختی برای نهادههای مورداستفاده در تولید است. این مقاله به دنبال بررسی تأثیر سیاستهای قیمتی بر الگوی کشت بهینه در دشت کبودرآهنگ میباشد.
مواد و روشها: در این پژوهش جهت بررسی تأثیر سیاستهای قیمتی از رهیافت برنامهریزی ریاضی مثبت استفاده میشود که در آن بسیاری از محدودیتها و معایب برنامهریزی ریاضی هنجاری برطرف گردیده است. لذا، با توجه به جدیدبودن آن نسبت به سایر روشهای تحلیل سیاستهای کشاورزی و با توجه به اینکه روش مذکور از روشهای برنامهریزی ریاضی است، بهعنوان متدولوژی تحقیق حاضر برای تحلیل سیاستهای موردنظر انتخاب شده است. اطلاعات موجود در این پژوهش از سازمان جهاد کشاورزی همدان، شرکت آب منطقهای استان همدان، مرکز آمار ایران و پرسشنامه محققساخته که توسط کشاورزان تکمیل شده بود در سال 99-1398 اخذ شده و در نهایت 11 سناریو شامل سناریوهای قیمتی، نهادهای و راندمان آبیاری تدوین شد و در دشت کبودرآهنگ با استفاده از نرمافزار GAMS اجرا شد.
یافتهها: نتایج اعمال سناریوی حذف سیاست قیمت تضمینی و قیمتگذاری محصولات با قیمت جهانی و نرخ تسعیر ارزی 42 هزار ریالی در دشت کبودرآهنگ نشان داد که در نتیجه اعمال این سیاست سطح زیرکشت منطقه بهشدت کاهش پیدا کرده بهطوری که سطح زیرکشت منطقه از 135439 هکتار به 79501 هکتار (41 درصد) کاهش پیدا میکند. بیشترین میزان کاهش سطح زیرکشت مربوط به گندم دیم با 70 درصد کاهش میباشد.
نتیجهگیری: نتایج حاصل از از اعمال سناریو حذف سیاست قیمت تضمینی و قیمتگذاری محصولات با قیمت جهانی و نرخ تسعیر ارزی 136 هزار ریالی در دشت کبودرآهنگ بیانگر این موضوع بود که با اعمال این سناریو سطح زیرکشت منطقه 30 درصد کاهش پیدا میکند. سومین سناریو بررسی شده در خصوص قیمت تضمینی در این مطالعه سناریو ادامه سیاست قیمتتضمینی محصولات کشاورزی مطابق قیمتهای مصوب سال زراعی 1400-1399 در دشت کبودرآهنگ میباشد که در نتیجه اعمال این سیاست سطح زیرکشت کل منطقه 39 درصد کاهش پیدا میکند، که بیشترین کاهش سطح زیرکشت مربوط به محصولات کمبازده جو دیم (67 درصد) و گندم دیم (48 درصد) میباشد. از سوی دیگر، در نتیجه اعمال این سیاست و با توجه به قیمتهای سال زراعی 1400-1399 سطح زیرکشت خیار، سیبزمینی و گندم آبی بیشترین افزایش را داشته و بهترتیب 129 درصد، 82 درصد و 51 درصد افزایش پیدا میکند. نکته مهم دیگر در خصوص این سیاست کاهش آب مصرفی بهمیزان 39 درصد میباشد.
مواد و روشها: در این پژوهش جهت بررسی تأثیر سیاستهای قیمتی از رهیافت برنامهریزی ریاضی مثبت استفاده میشود که در آن بسیاری از محدودیتها و معایب برنامهریزی ریاضی هنجاری برطرف گردیده است. لذا، با توجه به جدیدبودن آن نسبت به سایر روشهای تحلیل سیاستهای کشاورزی و با توجه به اینکه روش مذکور از روشهای برنامهریزی ریاضی است، بهعنوان متدولوژی تحقیق حاضر برای تحلیل سیاستهای موردنظر انتخاب شده است. اطلاعات موجود در این پژوهش از سازمان جهاد کشاورزی همدان، شرکت آب منطقهای استان همدان، مرکز آمار ایران و پرسشنامه محققساخته که توسط کشاورزان تکمیل شده بود در سال 99-1398 اخذ شده و در نهایت 11 سناریو شامل سناریوهای قیمتی، نهادهای و راندمان آبیاری تدوین شد و در دشت کبودرآهنگ با استفاده از نرمافزار GAMS اجرا شد.
یافتهها: نتایج اعمال سناریوی حذف سیاست قیمت تضمینی و قیمتگذاری محصولات با قیمت جهانی و نرخ تسعیر ارزی 42 هزار ریالی در دشت کبودرآهنگ نشان داد که در نتیجه اعمال این سیاست سطح زیرکشت منطقه بهشدت کاهش پیدا کرده بهطوری که سطح زیرکشت منطقه از 135439 هکتار به 79501 هکتار (41 درصد) کاهش پیدا میکند. بیشترین میزان کاهش سطح زیرکشت مربوط به گندم دیم با 70 درصد کاهش میباشد.
نتیجهگیری: نتایج حاصل از از اعمال سناریو حذف سیاست قیمت تضمینی و قیمتگذاری محصولات با قیمت جهانی و نرخ تسعیر ارزی 136 هزار ریالی در دشت کبودرآهنگ بیانگر این موضوع بود که با اعمال این سناریو سطح زیرکشت منطقه 30 درصد کاهش پیدا میکند. سومین سناریو بررسی شده در خصوص قیمت تضمینی در این مطالعه سناریو ادامه سیاست قیمتتضمینی محصولات کشاورزی مطابق قیمتهای مصوب سال زراعی 1400-1399 در دشت کبودرآهنگ میباشد که در نتیجه اعمال این سیاست سطح زیرکشت کل منطقه 39 درصد کاهش پیدا میکند، که بیشترین کاهش سطح زیرکشت مربوط به محصولات کمبازده جو دیم (67 درصد) و گندم دیم (48 درصد) میباشد. از سوی دیگر، در نتیجه اعمال این سیاست و با توجه به قیمتهای سال زراعی 1400-1399 سطح زیرکشت خیار، سیبزمینی و گندم آبی بیشترین افزایش را داشته و بهترتیب 129 درصد، 82 درصد و 51 درصد افزایش پیدا میکند. نکته مهم دیگر در خصوص این سیاست کاهش آب مصرفی بهمیزان 39 درصد میباشد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سیاست گزاری و مدیریت بازار محصولات کشاورزی و منابع طبیعی
دریافت: 1401/3/2 | پذیرش: 1402/12/12
دریافت: 1401/3/2 | پذیرش: 1402/12/12
فهرست منابع
1. Barikani, A., & Shahbazi, H. (2016). Assessment of the effect of input subsidy support on Iran's agricultural TFP. Agricultural Economics and Development, 24(1), 247-270. [DOI:10.30490/aead.2016.59029 (In Persian).]
2. El Gafy, I., Grigg, N., & Reagan, W. (2017). Water-food-energy nexus index to maximize the economic water and energy productivity in an optimal cropping pattern. Water International, 42(4), 495-503
https://doi.org/10.1080/02508060.2017.1309630 [DOI:10.1080/02508060.2017.1309630 .]
3. Jahantigh, H. (2022). Optimization of agricultural cropping pattern in order to water use management in gorgan. Irrigation and Water Engineering, 12(3), 369-385 [DOI:10.22125/iwe.2022.146415 (In Persian).]
4. Kolahi, M., Hosseinali, F., & Karimaei Tabarestani, M. (2023). Determining the optimal cultivation pattern by considering the concept of virtual water and economic benefits (Case study: Omrani plain in Khorasan Razavi). Iranian Journal of Irrigation & Drainage, 16(6), 1221-1232 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20087942.1401.16.6.12.9 (In Persian).
5. Momeni, F., Dashtbani, S., Banoei, A. (2017). The importance of the agricultural sector in maintaining the economic-social balance of the urban and rural structure of Iran. Space Economy and Rural Development Quarterly, 4, 17-46.
6. Motamed, M. K., Kavoosi-Kalashami, M., & Rahi, M. R. (2017). The study of government's supportive policies' impact on silk cocoon production system at Guilan province. Animal Production Research, 6(1), 139-151 [DOI:10.22124/ar.2017.2236 (In Persian).]
7. Mousavi, M., Jahani, M., & Jafari, H. (2018). Determination of optimal cropping pattern with an emphasis on farmers' incomes increase (Case study: Villages of Chenaran county). Journal of Research and Rural Planning, 6(4), 1-14 [DOI:10.22067/jrrp.v6i4.53650 (In Persian).]
8. Nouri, K. (2006). Investigating government support policies in the production of oilseeds in Iran. Agricultural Economics and Development, 13(57). (In Persian).
9. Osama, S., Elkholy, M., & Kansoh, R. M. (2017). Optimization of the cropping pattern in Egypt. Alexandria Engineering Journal, 56(4), 557-566 [DOI:10.1016/j.aej.2017.04.015]
10. Pouran, R., & Raghfar, H. (2021). Investigation of crop cultivation pattern of Semnan and Ilam provinces by emphasizing the role of virtual water in water productivity. Journal of Water and Sustainable Development, 8(1), 97-106 [DOI:10.22067/jwsd.v8i1.88854 (In Persian).]
11. Zhong, H., Suna, L., Fischer, G., Tiand, Z. h., & Liang, Z. H. (2019). Optimizing regional cropping systems with a dynamic adaptation strategy for water sustainable agriculture in the hebei plain. Journal of Agricultural Systems, 173, 94-106 [DOI:10.1016/j.agsy.2019.02.005]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
